10 θρυλικά πλάσματα της Σλαβικής Μυθολογίας

Είναι πολύ γνωστό ότι όλοι οι μύθοι και τα τρομερά πλάσματα κάνουν την εμφάνιση τους σε όλες τις θρυλικές ιστορίες των λαών, άλλοτε ίδια, άλλοτε με μικρές ή μεγάλες διαφοροποιήσεις με σκοπό να προσαρμοστούν απόλυτα στην κουλτούρα και στις συνήθειες του κάθε λαού. 

Όλοι έχουμε ακούσει κάποτε ιστορίες για ένα περίεργο ανθρωπόμορφο ζώο που διψάει για σάρκα, ή για μία κακιά μάγισσα που τρώει παιδάκια, αλλά βέβαια έχει καταστεί πια γνωστό, ότι οι προκαταλήψεις και οι δεισιδαιμονίες δημιουργήθηκαν είτε από άγνοια και ανικανότητα να εξηγηθεί ένα περίεργο φαινόμενο, είτε από απλό εκφοβισμό για το άγνωστο. 

Το άγνωστο όμως είναι δελεαστικό, αινιγματικό και οι ιστορίες αυτές “φούσκωσαν” και άλλο μέσα από τη βοήθεια της λογοτεχνίας, αλλά και της τέχνης του προφορικού λόγου. Πριν ακόμα από την περίοδο του Μεσαίωνα και τις αρχικές καταγραφές αυτών των παραμυθιών υπάρχουν πολλές αναφορές στη Σλαβική Μυθολογία για διάφορα τέτοια πλάσματα, και ιδιαίτερη αδυναμία από ότι φαίνεται είχαν στις μάγισσες.

1. Baba Yaga 

 

Μία από τις πιο ενδιαφέρουσες προσωπικότητες στη Σλαβική Μυθολογία αποτελεί η Baba Yaga. Η προέλευση του ονόματος της έχει εξηγηθεί με πολλούς διαφορετικούς τρόπους: το Baba σημαίνει γριά γυναίκα, ή είναι συντομογραφία της λέξης Babushka, δηλαδή γιαγιά (στα ρώσικα). Όσο για το Yaga κάποιοι λένε ότι βγαίνει από τη λέξη yagya που σημαίνει “προσφορά”, αλλά μπορεί απλά να κάνει και ομοιοκαταλήξια με την ολοκληρωμένη φράση Baba Yaga – Kostyanaya Noga, που το τελευταίο θα πει κοκάλινο πόδι (πολύ ισχνό). Η συγκεκριμένη μάγισσα περιγράφεται ως πολύ αδύνατη, αποκρουστική γριά με τόσο μεγάλη μύτη που όταν κοιμάται φτάνει στο πάτωμα (μερικές φορές όμως παρουσιάζεται ως 3 γριές αδελφές μάγισσες με την ίδια περιγραφή). Παρόλο που μαζί της κρατάει πάντα ένα σκουπόξυλο για να κρύβει τα ίχνη της και ένα γουδοχέρι, καβαλάει ένα τεράστιο γουδί! Το σπίτι της είναι μία καλύβα βαθιά στο δάσος, η οποία έχει πόδια από κοτόπουλο, έτσι μετακινείται όπου θέλει, αλλά πάντα είναι περικυκλωμένο από ένα φράχτη φτιαγμένο από ανθρώπινα κόκαλα. Τα θύματα της συνήθως έρχονται τα ίδια σε αυτήν, καθώς παρόλο που είναι μία τρομακτική μάγισσα, η σοφία της την κάνει θελκτική για αυτούς που είναι αρκετά γενναίοι να ακούσουν την αλήθεια που αναζητούν. Άλλες φορές η Baba Yaga, δίνει λύση στο πρόβλημα σου, ή την απάντηση στα ερωτήματα σου, άλλοτε όμως ανάλογα με το πως θα φερθείς και τι θα πεις, καταλήγεις νεκρός. 

2. Bannik 

Το συγκεκριμένο πνεύμα πήρε το όνομα του από τη ρώσικη λέξη Banya, που σημαίνει μπάνιο/σάουνα. Στα δωμάτια αυτά από πολύ παλιά υπάρχουν αναφορές ότι πέρα από το μπάνιο σε πολύ καυτό νερό, ή τη σάουνα, λάμβαναν χώρα γέννες και συγκεκριμένα μία από τις δουλειές της μαίας ήταν να προσέχει κατά τη διάρκεια του τοκετού να κρατήσει μακρυά το τρομερό αυτό πλάσμα. Ο Bannik περιγράφεται ως γέρος άνδρας με μακρυά νύχια. Λέγεται επίσης ότι διέθετε μαντικές ικανότητες. Όταν κάποιος ενδιαφερόμενος τον ρωτούσε για το μέλλον του αν ο Bannik έβλεπε ότι αυτό θα ήταν καλό, απλά τον ακουμπούσε, ενώ αν αυτό προμηνυόταν άσχημο τότε του έγδερνε την πλάτη. Αν ποτέ θύμωνε έγδερνε τα θύματα του ζωντανά με τα μακρυά νύχια του ή τους έριχνε καυτό νερό. Μερικές φορές λόγω του φόβου, οι λουόμενοι τον ευχαριστούσαν και του προσέφεραν σαπούνι. 

3. Rusalka

Οι Rusalki είναι γυναικείες νύμφες του νερού, γοργόνες ή δαίμονες, που ζουν κοντά στα βάθη των ποταμών. Κάποιοι πιστεύουν ότι είναι νεκρά πλάσματα που δε μπόρεσαν να βρουν γαλήνη, ή μία γυναίκα που πνίγηκε δίπλα στο ποτάμι, στοίχειωσε το μέρος και για να εξιλεωθεί χρειάζεται να πάρει εκδίκηση για το θάνατο της. Οι επικίνδυνες αλλά αιθέριες αυτές υπάρξεις συνηθίζουν να βγαίνουν τις νύχτες στα λιβάδια, να χορεύουν, να υπνωτίζουν οποιοδήποτε άνδρα βρεθεί στο δρόμο τους και να τον σέρνουν πίσω στο ποτάμι πνίγοντας τον. Μετά την εξάπλωση του Χριστιανισμού, Rusalka θεωρείτο ακόμη και ένα αβάφτιστο μωρό συνήθως εκτός γάμου, το οποίο είτε έχει εισχωρήσει μέσα του δαίμονας, είτε το έπνιξε η μητέρα του για να μη μαθευτεί το μυστικό της ταυτότητας του.

4. Domovoi

 

Τα πλάσματα αυτά παρόλο που προέρχονται από τη προ-Χριστιανική σλαβική μυθολογία κατάφεραν να παραμείνουν άθικτα στις παραδόσεις του λαού ακόμα και μετά την εξάπλωση του Χριστιανισμού. Τα Domovoi είναι οικιακά πνεύματα-προστάτες που θα μπορούσε να πει κανείς ότι μοιάζουν με τα δυτικό-ευρωπαϊκά ξωτικά ή τελώνια. Εξωτερικά ήταν τριχωτά, κοντά, μυώδη πλάσματα αλλά πολύ συχνά έπαιρναν το πρόσωπο του προστάτη της οικογένειας με σκοπό να τρομάξουν οποιοδήποτε παραβίαζε την ιδιωτική κατοικία τους. Μερικές φορές έπαιρναν και τη μορφή γάτας ή σκύλου. Αν η οικογένεια ήταν αγενής και ακατάστατη, ο προστάτης Domovoi θα τους ταλαιπωρούσε για να αλλάξουν συμπεριφορά ή θα τους έκανε συνέχεια φάρσες με σκοπό να τους τιμωρήσει. Επίσης, θεωρείται ότι τα Domovoi μπορούν να προβλέψουν το μέλλον και το αποδεικνύουν με την ίδια τη συμπεριφορά τους. Αν το Domovoi χορεύει και τραγουδάει συνέχεια αυτό σημαίνει καλοτυχία για το σπίτι, ενώ αν αυτό σβήνει κεριά, σημαίνει κακοτυχία.

5. Kikimora

Το αντίθετο του Domovoi, ήταν η Kikimora, η κακιά μάγισσα που στοίχειωνε τα σπίτια. Συνήθως λέγεται ότι ήταν το πνεύμα ενός αποθανόντα του σπιτιού, το οποίο ζει στο κελάρι ή πίσω από το φούρνο και κάνει θόρυβο για να ζητήσει φαγητό. Τρομοκρατεί συχνά τους ένοικους του σπιτιού αν αυτό είναι ακατάστατο, σπάζοντας πιάτα, ενώ αν το σπίτι είναι καθαρό και όμορφο βοηθάει μερικές φορές στις δουλειές. Αντίθετα, ένας θρύλος λέει ότι η Kikimora μπορεί να μπει σε ένα σπίτι μέσα από την κλειδαρότρυπα με σκοπό να στραγγαλίσει τους ένοικους του, ενώ παλαιοτέρα στη Ρωσία πιστεύετο ότι αυτή ήταν ο λόγος που κάποιος πέθαινε από παράλυση κατά την διάρκεια του ύπνου. Ο μόνος τρόπος για να απωθήσεις αυτό το στοιχειό είναι να πεις κάποιες προσευχές και να τοποθετήσεις το σκουπόξυλο πάνω στην πόρτα. Παρόλο που είναι ένα απ’τα τρομερά πλάσματα της Σλαβικής μυθολογίας, περισσότερο θεωρείται ότι απλά ενοχλεί τα θύματα της παρά ότι τα σκοτώνει. Έχει αποτελέσει τόσο σημαντικό ρόλο στην Σλαβική παράδοση, που τα τελευταία χρόνια χάρισε το όνομα της σε ένα νέο είδος αράχνης. 

6. Nocnitsa

 

Η γριά μάγισσα Nocnitsa, αποτελεί το φόβο και τον τρόμο των γονέων, καθώς λέγεται ότι τρομοκρατεί τα μικρά παιδιά κάθε βράδυ, με σκοπό να τους ρουφήξει τη ζωή, γι’αυτό μερικοί την αποκαλούν και βρικόλακα. Οι μητέρες για να προστατέψουν τα παιδιά τους, συνήθως τοποθετούσαν στην κούνια τους ένα μαχαίρι ή σχεδίαζαν πάνω της έναν κύκλο με αυτό, γιατί πάντα υπήρχε η προκατάληψη ότι τα υπερφυσικά πλάσματα δε μπορούν να αγγίξουν οτιδήποτε ασημένιο. Συνήθως, αυτή η μάγισσα επισκέπτεται τα θύματα της όταν αυτά κοιμούνται ανάσκελα, καθώς αυτή η στάση μοιάζει πολύ με αυτή των νεκρών. Η Nocnitsa, λέγεται ότι γεννήθηκε από τις σκιές και μυρίζει λάσπη και χορτάρι, καθώς διαμένει κρυμμένη στα σκοτεινά δάση.

7. Λαίδη Elizabeth Bathory

 

Μία γυναίκα που κατάφερε να μείνει στην ιστορία ως η Κόμισα του Αίματος, η Ελίζαμπεθ Μπάθορυ, αποτελεί σημαντικό στοιχείο της Σλαβικής μυθολογίας αλλά και ιστορίας. Κατηγορήθηκε για μαύρη μαγεία και σατανισμό, αλλά ποτέ δε δικάστηκε ούτε γι’αυτό ούτε όμως και για τις αποκρουστικές τις πράξεις. Την διακατείχε μία μανία να παραμείνει νέα και όμορφη και με αυτή την δικαιολογία δελέαζε ανυποψίαστα νεαρά κορίτσια με σκοπό να τα βασανίσει, να πίνει το αίμα τους ή να κάνει μπάνιο μέσα σ’αυτό. Βέβαια οι τελευταίες αυτές κατηγορίες εισχώρησαν πολύ αργότερα στο θρύλο της δίνοντας του πιο τερατώδεις εκτάσεις και ακόμα πιο ανατριχιαστικό τόνο. Χάρη στην αριστοκρατική της καταγωγή ποτέ δε δικάστηκε, ούτε εκτελέστηκε, απλά εξορίστηκε μέχρι το θάνατο της στο κάστρο της στην περιοχή Cachtice της σημερινής Σλοβακίας. Διαβάστε περισσότερα γι’αυτή την τρομερή γυναίκα-θρύλο εδώ.

8. Viy του Nikolai Gogol

 

 

Το συγκεκριμένο πλάσμα, αποτελεί προϊόν μυθοπλασίας του διάσημου Ρώσου συγγραφέα Nikolai Gogol, που ο ίδιος έχει δηλώσει ότι είναι εμπνευσμένο από το θρύλο του Βασιλιά των Νάνων της Ουκρανικής Μυθολογίας αλλά και από αυτόν του Άγιου Κασσιανού του Ανελέητου. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένας δάσος της Ουκρανίας, όπου 3 φοιτητές έχουν χάσει το δρόμο αφού προσπαθούσαν να επιστρέψουν σπίτι τους κατά την περίοδο των διακοπών. Εκεί σε ένα χωριό βρίσκουν μία γριά γυναίκα η οποία προτίθεται να τους φιλοξενήσει για το βράδυ. Η γυναίκα αυτή παρουσιάζεται αργότερα μπροστά στον έναν απ’τους φοιτητές, τον Khoma και αυτός την ακολουθεί βαθιά μέσα στο δάσος, αλλά μόλις αρχίζει και καταλαβαίνει ότι απειλείται την σκοτώνει μ’ένα κούτσουρο. Έπειτα, προς μεγάλη έκπληξη του η γριά γυναίκα μεταμορφώνεται σε μια όμορφη κοπέλα. Ο Khoma δραπετεύει στο Κίεβο, μέχρι που καλείται να παρουσιαστεί μπροστά σε έναν πλούσιο Κοζάκο, καθώς η τελευταία επιθυμία της νεκρής κόρης του που σύρθηκε από το δάσος ετοιμοθάνατη, είναι να έρθει ο Khoma ο γνωστός φιλόσοφος να διαβάσει ψαλμούς πάνω από το πτώμα της αφού πεθάνει για 3 νύχτες. Η συνέχεια είναι προφανώς αναμενόμενη, καθώς η νεκρή κοπέλα-μάγισσα “ζωντανεύει” και θέλει να εκδικηθεί για τον άδικο θάνατο της. Και τις τρεις νύχτες η μάγισσα τον τρομοκρατεί είτε μόνη της είτε με τη βοήθεια φτερωτών σατανικών πλασμάτων τα οποία καλεί, με αποτέλεσμα ο ο Khoma να πεθάνει στο τέλος από τον ίδιο του τον φόβο. 

9. Vodyanoy

 

Το άσχημο αυτό πλάσμα, έχει το σώμα ενός γέρου άνδρα και κεφάλι βατράχου,  κυκλοφορεί γυμνό σε λίμνες και ποτάμια καλυμμένο με λάσπες, φύκια και μαύρα λέπια ψαριού. Τα χέρια του έχουν ενωμένα πέλματα με νηκτική μεμβράνη και τα μάτια του είναι κόκκινα σαν τα κάρβουνα που καίγονται. Συνήθως πλατσουρίζει και κάνει θόρυβο μέσα στα ποτάμια κρατώντας ένα κούτσουρο. Ο Vodyanoy που θα πει “υδάτινος” και οι Rusalki κατηγορούνται συχνά για τους πνιγμούς σε κάθε περιοχή. Αν θυμώσει καταστρέφει και σπάει φράγματα, νερόμυλους και πνίγει ανθρώπους και ζώα με σκοπό να τους κάνει σκλάβους του ή να τους φάει. 

10. Samodivas

 

Οι Samodivas, οι αιθέριες αυτές υπάρξεις της Βουλγάρικης μυθολογίας, είναι νύμφες ή ξωτικά πλάσματα του δάσους. Μοιάζουν τόσο όμορφες, με ξανθό μακρύ μαλλί, πανέμορφα διαπεραστικά μάτια, λευκό πορσελάνινο δέρμα και υπέροχα καλλίγραμμα σώματα τα οποία τα σκεπάζουν με λευκά αέρινα φορέματα, πράσινες ζώνες και αρκετές φορές τόξα. Οποιοσδήποτε άνδρας τις αντικρίσει τις ερωτεύεται, ενώ αν μια γυναίκα δει αυτά τα πανέμορφα πλάσματα μπορεί και να αυτοκτονήσει επειδή δεν είναι δυνατόν να αντέξει τόση ομορφιά. Συνήθως ιππεύουν ελάφια και περνούν τις περισσότερες ώρες της νύχτας έως την αυγή, πλένοντας τα ρούχα τους στα ποτάμια και αργότερα χορεύοντας και τραγουδώντας. Αν κάποιος κυνηγός σκοτώσει κατά λάθος ένα ελάφι τους, αυτές θα τον τυφλώσουν ή θα τον καταραστούν να αποκτήσει μία θανατηφόρα ασθένεια. Αν πάλι κάποιος ταξιδιώτης δει ή ακούσει το τραγούδι τους θα μαγευτεί τόσο πολύ που θα αναγκαστεί να τις ακολουθήσει στον ξέφρενο χορό τους, μέχρις ότου ξημερώσει και ο ίδιος πεθάνει κυριολεκτικά από την κούραση. Λέγεται επίσης, ότι η Samodivas ίσως προέρχονται από τη Λάμια, αλλά κάποιοι θεωρούν ότι ίσως είναι γυναίκες που πέθαναν και ξέμειναν ανάμεσα στην κόλαση και τον παράδεισο, ή πάλι ότι είναι παρθένες κοπέλες που πέθαναν πριν γνωρίσουν πρώτα κάποιον άντρα. Μερικές φορές είναι εφικτό να ερωτευθούν έναν θνητό, και η συνεύρεση τους θα είχε ως αποτέλεσμα τη γέννηση δυνατών και όμορφων ηρώων. 

via